6 PR UE

6. PR UE

WSTĘP

Co to jest Program Ramowy Unii Europejskiej ?

Program Ramowy jest głównym narzędziem Unii Europejskiej, wykorzystywanym do finansowania badań w Europie. Przygotowywany jest on przez Komisję Europejską i zatwierdzany wspólnie przez Radę oraz Parlament Europejski w procesie tzw. "ko-decyzji". Każdy program ramowy obejmuje okres 5 lat, przy czym ostatni rok poprzedniego programu i pierwszy rok kolejnego nakładają się. Pierwszy Program Ramowy UE został wprowadzony w życie w roku 1984.

Główne założenia 6 PR

Szósty Program Ramowy Badań, Rozwoju Technicznego i Demonstracji wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2003 roku. Obejmuje on działania na szczeblu Unii Europejskiej w dziedzinie nauki, badań i innowacji. Głównym celem 6PR jest stworzenie tzw. "Europejskiej Przestrzeni Badawczej" (ERA) poprzez zintegrowanie i skoordynowanie rozproszonych prac badawczych prowadzonych w Europie. Jednocześnie badania te zostaną ukierunkowane na wzmacnianie konkurencyjności gospodarki europejskiej, rozwiązywanie problemów społecznych oraz wspieranie procesu formułowania i wdrażania pozostałych elementów polityki UE.

Wymiar europejski

Zgodnie z zasadą subsydiarności projekty realizowane w ramach 6PR muszą mieć charakter ponadnarodowy. W praktyce oznacza to, że wnioski mogą być składane jedynie przez konsorcja, w skład których wchodzą partnerzy z różnych krajów, zaś w przypadku stypendiów oraz akcji szkoleniowych wymagany jest wyjazd uczestnika do innego kraju niż kraj jego pochodzenia czy zamieszkania.

Główne różnice pomiędzy 6 Programem Ramowym a poprzednimi Programami Ramowymi

Poprzednie Programy Ramowe pomogły rozwinąć podstawy naukowej i technologicznej współpracy pomiędzy różnymi krajami UE i były instrumentami dzięki, którym osiągnięto wyniki w nauce. Nie przyczyniły się one jednak do uzyskania trwałej spójności badań. Dlatego też w 6 PR przyjęto następujące założenia:

skupienie wysiłków na kilku priorytetach - w szczególności na obszarach, w których współpraca na poziomie międzynarodowym przyniesie tzw. wartość dodaną

działanie w kierunku integracji wszystkich podmiotów działających na różnych poziomach

promocja takich aktywności, które będą miały długotrwałe skutki strukturalne.

wspieranie akcji, które wzmocnią ogólne podstawy naukowo-technologiczne Europy

użycie potencjału naukowego krajów kandydujących w celu przygotowania i wspierania ich przystąpienie do EU dla dobra całej europejskiej nauki

Zasady przyznawania funduszy

Program Ramowy jest zatwierdzany przez Radę i Parlament Europejski a odpowiedzialność za jego realizację ponosi Komisja Europejska. Fundusze PR są przyznawane poszczególnym projektom na następujących zasadach:

Finansowane są tylko te projekty, w których biorą udział partnerzy z różnych krajów

Projekty zostają zakwalifikowane do finansowanie tylko wówczas jeśli ich cel i założenia są zgodne z priorytetami wskazanymi w tzw. "calls for proposals", czyli “zaproszeniach do składania wniosków”

Naukowa i technologiczna jakość projektów zgłoszonych do dofinansowania oceniana jest przez zewnętrznych, niezależnych ekspertów

Fundusze PR nie są dotacjami dla instytutów badawczych czy przedsiębiorstw

Środki PR mogą być wydawane tylko na ściśle określone prace lub rozwój naukowy Europejskiej Przestrzeni Badawczej" (ERA).

Składanie wniosków i selekcja

Wnioski projektowe można składać jedynie w odpowiedzi na ogłoszenia o konkursach publikowanych w oficjalnym Dzienniku Wspólnot Europejskich (Official Journal of the European Communities) oraz na stronie Cordis. Do każdego ogłoszenia dołączany jest pakiet informacyjny zawierający dokumenty, wyjaśnienia i formularze niezbędne do przygotowania wniosku. W ogłoszeniach podany jest nieprzekraczalny termin składania wniosków. Wnioski oceniane są i wybierane przez niezależnych, zewnętrznych ekspertów (przeciętnie ok. 5-ciu). W przypadku pozytywnej oceny projektu Komisja przystępuje do negocjacji finansowej i naukowo-technicznej strony umowy. Po udanych negocjacjach zostaje podpisana umowa pomiędzy Komisją a uczestnikami.

"Calls for Proposals"

"Calls for proposals" to publikowane w “Oficjalnym Dzienniku” UE (oraz na stronach internetowych Komisji Europejskiej) zaproszenia do składania wniosków projektowych. Zespoły naukowe i konsorcja, które chcą złożyć wniosek w odpowiedzi na takie zaproszenie mają zwykle minimum 3 miesiące na opracowanie i wysłanie wniosku. Przesłany wniosek będzie w pierwszej kolejności sprawdzony pod względem formalnym, tzn. sprawdzone zostanie:

czy wniosek został złożony przed ostatecznym terminem

czy partnerzy składający wniosek są uprawnieni do ubiegania się o dofinansowanie z UE

czy partnerzy pochodzą z krajów, które są uprawnione do ubiegania się o dofinansowanie

czy przedmiot projektu jest odpowiedni

czy wzięto pod uwagę etyczne aspekty proponowanych badań

Następnie zewnętrzni eksperci ocenią projekt pod względem naukowej i technologicznej jakości i przedstawią komisji listę projektów proponowanych do dofinansowania.

Wysokość dofinansowania w przypadku zakwalifikowania projektu

Wysokość dofinansowania zależy od rodzaju projektu, ilości partnerów oraz zakresu proponowanych badań. Generalnie Komisja dąży do koncentracji wysiłków i stworzenia niezbędnej masy krytycznej poprzez finansowanie większych projektów i większych konsorcjów. Umowa projektowa będzie określała maksymalną kwotę dofinansowania, a w ramach tej kwoty konsorcjum będzie mogło samo decydować o podziale budżetu między uczestników. Komisja przewiduje również wsparcie dla małych i średnich przedsiębiorstw oraz mniejszych projektów.

Zasady ubiegania się o dofinansowanie z UE

O dofinansowanie z UE może ubiegać się każda jednostka posiadająca osobowość fizyczną lub prawną ustanowiona zgodnie z prawem narodowym, międzynarodowym lub europejskim. W praktyce oznacza to, że uczelnie, jednostki naukowo badawcze, małe i średnie przedsiębiorstwa oraz duże firmy są w równym stopniu uprawnione do otrzymania dofinansowania. Wszystkie te podmioty musza jednak spełniać ściśle określone warunki, które są różne w zależności od konkursu. Uczestnikami projektu mogą zatem być:

Instytuty badawcze lub grupy badawcze na wyższych uczelniach – szerokie możliwości współpracy w ramach 6PR, począwszy od udziału w projektach badawczych, poprzez przyjmowanie stypendystów, a skończywszy na organizowaniu akcji szkoleniowych

Przedsiębiorstwa zamierzające wprowadzać innowacje – mogą uczestniczyć we wszystkich rodzajach działalności badawczej jak również być instytucją przyjmującą stypendystów i organizującą akcje szkoleniowe

Małe i średnie przedsiębiorstwa (MŚP) nie posiadające własnego zaplecza badawczego – tu proponowany jest instrument współpracy badawczej CRAFT

Stowarzyszenia przemysłowe reprezentujące MŚP – mogą skorzystać z instrumentu współpracy o nazwie “badania sektorowe”

Administracja publiczna – dla niej przeznaczony jest instrument współpracy zatytułowany “ERA-NET”, którego celem jest wspieranie koordynacji ponadnarodowej i kooperacji badawczej prowadzonej na szczeblu krajowym lub regionalnym

Indywidualni młodzi pracownicy naukowi ( po magisterium ) – 6PR przewiduje specjalne stypendia szkoleniowe dla naukowców rozpoczynających badania. Stypendia te umożliwiają rozwój kariery naukowej dzięki pracy w instytucji znajdującej się poza krajem pochodzenia lub zamieszkania kandydata. Ponadto młodzi naukowcy mogą otrzymać dofinansowanie na udział w międzynarodowych konferencjach i kursach

Indywidualni doświadczeni pracownicy naukowi ( posiadający stopień doktora lub udokumentowany dorobek naukowy ) – dla nich w 6PR przewidziano specjalne stypendia mające na celu wspieranie transferu wiedzy do instytucji zamierzających rozwijać nowe dziedziny nauki oraz do instytucji w mniej uprzywilejowanych regionach

Naukowcy o uznanym w świecie dorobku naukowym – w ich przypadku proponowany jest instrument “Katedry Marie Curie”, który ma za zadanie zachęcić wysoko wykwalifikowanych naukowców do kontynuowania kariery zawodowej w Europie i przekazywania swej wiedzy młodszym pokoleniom badaczy

Instytucje z zapleczem badawczym, gdzie prowadzone są badania międzynarodowe – działania wspierające infrastrukturę badawczą mogą zainteresować instytucje posiadające uznane zespoły badawcze. Akcje te umożliwiają pobyt naukowców z Europy i innych krajów w tych instytucjach. Ponadto możliwe jest uzyskanie wsparcia finansowego na prace studialne nowej infrastruktury oraz sieci komunikacyjnych

KALENDARIUM 6 PR

21.02.2001	Decyzja Komisji Europejskiej dotycząca pierwszej propozycji 6PR
Marzec 2001	Nieformalna prezentacja przed Ministrami ds. Badań i Edukacji (Uppsala, 1-3 marca 2001 )
Maj 2001	Przyjęcie przez Komisję Europejską propozycji dotyczących programów specyficznych oraz zasad wdrażania 6PR
Wrzesień 2001	Przyjęcie przez Komisję propozycji dotyczących zasad uczestnictwa i rozpowszechniania wyników
26.06.2001	Dyskusja Rady nad propozycją Komisji
Lipiec/Listopad 2001	Pierwsze czytanie w Parlamencie Europejskim
Grudzień 2001/ Styczeń 2002	Wspólne stanowisko Rady ds. Badań
11.03.2002	Przyjęcie przez Radę tekstu końcowego
15.05.2002	Zatwierdzenie 6PR przez Parlament Europejski
3.06.2002	Oficjalne zatwierdzenie 6PR przez Radę Ministrów
12.06.2002	Zatwierdzenie programów specyficznych przez Parlament Europejski
19.06.2002	Kompromis w zakresie zasad uczestnictwa w 6PR zatwierdzony przez ITRE
3.07.2002	Zatwierdzenie kompromisu dotyczącego zasad uczestnictwa w 6PR przez Parlament Europejski
Listopad 2002	Konferencja inaugurująca 6PR
Koniec 2002	Debata mająca na celu podjęcie decyzji odnośnie specyficznych instrumentów służących wdrożeniu 6PR
Koniec2002/Początek 2003	Pierwsze konkursy

BUDŻET 6PR

Dnia 3.06.2002 Rada Ministrów oficjalnie zatwierdziła 6 Program Ramowy Unii Europejskiej. Ostateczna wersja budżetu to kwota 17,5 mld euro (16.27 mld euro na “Integrating and Strengthening the ERA” i 1.23 mld euro na “Specific Programme Nuclear Energy”). Szczegółowe rozbicie budżetu dostępne jest na stronie:

http://www.cordis.lu/rtd2002/fp-debate/budget.htm

STYPENDIA W 6 PR

6 Program Ramowy oferuje naukowcom wiele możliwości wyjazdów do zagranicznych ośrodków badawczych. Nadal najbardziej popularne mają być stypendia Marie Curie. W 6 Programie Ramowym na Human Resources and Mobility planuje się przeznaczenie znacznie większych środków finansowych niż w poprzednim programie ramowym - w sumie 1,63 miliarda euro, co stanowić będzie około 10% funduszy 6PR.

System grantów i stypendiów będzie dość rozbudowany i obejmować będzie zarówno znane formy, takie jak np. sieci badawczo-szkoleniowe i konferencje, jak też inne, występujące pod zmienioną nazwą (np. granty na szkolenie początkujących naukowców jako odpowiednik Training Sites), oraz zupełnie nowe – np. granty reintegracyjne, stypendia w krajach pozaeuropejskich itd.

Przewidywane są następujące rodzaje stypendiów:

I. AKCJE STYMULOWANE PRZEZ INSTYTUCJE

Podstawowym celem tych akcji ma być wspieranie uczelni, instytutów badawczych oraz przedsiębiorstw w realizowaniu programów szkoleń i staży naukowych. Obejmować one będą:

Sieci badawczo-szkoleniowe MC (Marii Curie),
służące międzynarodowym zespołom badawczym do opracowywania i realizowania programu szkoleń, zwłaszcza dla osób rozpoczynających karierę naukową. Mają one być szczególnie pomocne przy prowadzeniu badań interdyscyplinarnych oraz stanowić szansę dla słabo rozwiniętych regionów Unii (Less Favoured Regions) i krajów stowarzyszonych. Planuje się, że sieć uzyska finansowanie na okres do 4 lat i będzie oferować indywidualne stypendia o długości do 3 lat.

Stypendia MC na szkolenie początkujących naukowców,
adresowane głównie do uczelni, instytutów badawczych, ośrodków szkolenia kadr naukowych i przedsiębiorstw, zamierzających wzmocnić potencjał szkoleniowy kadr naukowych. Stypendia te, przewidywane na maksymalny okres do 3 lat, mają nie tylko umożliwić naukowcom rozpoczynającym karierę naukową zdobywanie określonych kompetencji naukowych, ale także dodatkowych umiejętności związanych z zarządzaniem badaniami oraz etyką naukową.

Stypendia MC służące transferowi wiedzy,
przewidziane na okres do 2 lat, adresowane do tych uczelni, instytutów badawczych i przedsiębiorstw w słabo rozwiniętych regionach Unii (Less Favoured Regions) i krajach stowarzyszonych, które zamierzają uruchomić nową tematykę badań oraz rozwinąć swój potencjał badawczy. Stypendia te umożliwią doświadczonym uczonym przekazanie wiedzy, umiejętności oraz metod badawczych.

Konferencje i kursy szkoleniowe MC.
Dofinansowanie przewidywane jest w następujących dwóch przypadkach: wsparcie serii konferencji i/lub kursów szkoleniowych (np. szkół letnich), zaproponowanych przez jednego organizatora oraz wsparcie uczestnictwa młodych badaczy w dużych konferencjach.

II. Akcje przeznaczone dla indywidualnych naukowców

Głównym celem ww. akcji ma być ułatwienie osiągnięcia samodzielności badawczej i dojrzałości zawodowej. Chodzi również o tworzenie powiązań pomiędzy naukowcami europejskimi i uczonymi z krajów pozaeuropejskich. Stypendystami mają być naukowcy z minimum 4-letnim doświadczeniem badawczym.

Europejskie stypendia MC

Stypendia te, przewidziane na okres 1-2 lat umożliwić mają najbardziej obiecującym naukowcom z UE i krajów stowarzyszonych podjęcie badań w instytucjach europejskich. Wniosek oraz tematyka badań przygotowywana będzie wspólnie przez stypendystę i instytucję przyjmującą.
Stypendia wyjazdowe MC

Przyznawane będą naukowcom z UE i krajów stowarzyszonych na pracę w uznanych centrach badawczych w krajach trzecich (pozaeuropejskich). Wymagane będzie sporządzenie spójnego programu szkolenia badawczego, obejmującego pierwszą fazę badań za granicą i obowiązkową drugą fazę - w Europie.
Stypendia przyjazdowe MC

Podstawowym zadaniem ma być przyciągnięcie najwyższej klasy naukowców z krajów trzecich do podjęcia pracy badawczej w Europie, z myślą o rozwinięciu obustronnie korzystnej współpracy badawczej pomiędzy Europą a krajami trzecimi.

III. Granty MC powrotne i reintegracyjne

Otrzymają je naukowcy z UE i krajów stowarzyszonych, tuż po zakończeniu co najmniej 2-letniego stypendium Marii Curie. Będzie to zryczałtowana kwota przeznaczona do wydatkowania w ciągu jednego roku i przyznawana stypendyście na podstawie określonego, osobno ocenianego projektu. Reintegracja w kraju macierzystym stypendysty będzie traktowana priorytetowo.

Podobny mechanizm (lecz obejmujący okres reintegracji do 2 lat) obejmował będzie badaczy europejskich prowadzących pracę badawczą poza Europą przez co najmniej 5 lat.