Wpływ zmian użytkowania gruntów na źródła, receptory i strumienie węgla na obszarach górskich Europy

Ogólne informacje o projekcie

Akronim: CARBOMONT

Numer projektu: EVK2-CT-2001-00125

Program: EESD

Akcja kluczowa: 2: Zmiany globalne, klimat i bioróżnorodność (2.2.2 “Zależność pomiędzy ekosystemami a obiegiem węgla i azotu”)

Rodzaj projektu: RTD ( badawczo-rozwojowy )

Status: projekt w trakcie realizacji

Czas trwania projektu: 3 lata

Koordynator: Univ.-Prof. Dr. A. Cernusca, Institute of Botany, University of Innsbruck, Austria

Konsorcjum:

Opis projektu

Zgodnie z Protokołem Kioto podstawowym celem projektu jest analiza ilościowa źródeł, receptorów i strumieni węgla w niezalesionych ekosystemach górskich na terenie Europy, reprezentujących różne formy użytkowania terenu. W celu uwzględnienia zróżnicowanych warunków ekologicznych, społeczno-ekonomicznych i politycznych w skali europejskiej projekt CARBOMONT realizowany jest w 13 punktach badawczych znajdujących się w różnych miejscach Europy, m.in. w austriackich, bawarskich, szwajcarskich oraz włoskich Alpach, włoskich Apeninach, hiszpańskich Pirenejach, Pogórzu Szkockim (Scottish Highlands), szwedzkich Scandes, fińskich Fjeld Lappland oraz Beskidach (Brenna).

Główne cele projektu CARBOMONT to:

• Obliczenie rocznego bilansu węgla oraz analiza jego zmienności w głównych niezalesionych ekosystemach górskich Europy z uwzględnieniem wpływu użytkowania gruntu oraz warunków klimatycznych;

• Określenie i przeprowadzenie analizy ilościowej związków węgla oraz ich źródeł/receptorów w ekosystemach górskich w zależności od form użytkowania gruntu i warunków klimatycznych;

• Określenie i obliczenie wzajemnej relacji pomiędzy obiegiem węgla i azotu poprzez ocenę wpływu dostępności azotu, w zależności od formy użytkowania gruntu, na wielkość strumienia węgla oraz związki źródło/receptor;

• Opracowanie i przystosowanie modelu SVAT do wymogów badanych ekosystemów i wykorzystanie go do dalszych analiz;

• Opracowanie i przystosowanie modeli wymiany CO₂ do kompleksów krajobrazowych oraz dokonanie symulacji mającej określić wpływ różnych kierunków działania na sekwestrację węgla w wybranych punktach badawczych.

Możliwości komercjalizacji

Okresowe i końcowe wyniki uzyskane w ramach poszczególnych pakietów roboczych, jak również dane z różnych kampanii przydatne będą wszystkim partnerom przy dokonywaniu kontroli, porównań i określaniu współzależności. Celem zapewnienia dobrej współpracy pomiędzy partnerami wydaje się konieczne zapewnienie odpowiedniej wymiany informacji, danych oraz wyników. Odpowiedni przepływ informacji pomiędzy partnerami projektu oraz końcowymi użytkownikami możliwy jest dzięki uruchomieniu specjalnego serwera CARBOMONT. Stworzono stronę internetową dla projektu z linkiem do 5. PR UE. Dane dotyczące strumienia CO₂ przekazywane są z poszczególnych punktów badawczych do serwera, gdzie co 10 minut następuje ich aktualizacja.

Poziom techniczny - możliwości dalszego rozwoju

Dalszy rozwój przewidywany jest w następujących dziedzinach:

• Testowania i stosowania nowej techniki pomiarowej EC (Eddy Covariance) oraz technik komorowych do oceny procesu wymiany CO₂ na obszarach górskich;

• Testowania i stosowania nowej techniki zdalnego odczytu do oceny przestrzennego rozkładu pokrycia terenu, LAI, sytuacji biometeorologicznej oraz NPP w złożonych ekosystemach górskich;

• Opracowania i zastosowania nowych narzędzi do wizualizacji sekwestracji węgla i CO₂, charakterystyki dopływów i odpływów strumienia jak również scenariuszy użytkowania gruntu.

Zastosowania i potencjalni odbiorcy

Autorzy przewidują, że projekt będzie miał duży wpływ na rozwój naukowo-techniczny. Obejmować on będzie nie tylko różne tematy naukowe (np. plany pracy, innowacje) ale będzie miał również wymiar interdyscyplinarny, co z kolei stanowić będzie główne wyzwanie dla przyszłych badań naukowych. Stworzenie wyraźnego połączenia pomiędzy naukami przyrodniczymi a sferą społeczno-ekonomiczną umożliwi adaptowanie uzyskanych wyników do programów zarządzania środowiskiem na różnych poziomach organizacyjnych. Wiedza naukowa oraz “know-how” zdobyte w ramach projektu CARBOMONT dotyczyć będą głownie takich zagadnień jak sekwestracja węgla oraz wrażliwość ekosystemów w kompleksach górskich. Uzyskane wyniki będą również pomocne przy opracowywaniu koncepcji zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich, a także przy opracowywaniu oceny oddziaływania inwestycji na środowisko, zintegrowanej oceny stanu środowiska oraz planów monitoringu środowiskowego dla terenów górskich. Ponadto przewiduje się duży wpływ na dalszy rozwój głównych tematów badawczych oraz szkoleniowych w dziedzinie “Ekologii obszarów górskich w Europie”. Uzyskane wyniki posłużą do stworzenia sieci doskonałości o zasięgu europejskim.

Rola IETU w realizacji projektu

Partner polski uczestniczy w 6 pakietach roboczych. Badania prowadzone są w Brennej (Beskidy).

Zakres zadań realizowanych przez IETU:

• Stałe pomiary wymiany CO₂ w ekosystemie z zastosowaniem metody kowariancji wirowej (Eddy-Covariance method);

• Ocena wpływu głównych składników ekosystemu na wymianę CO₂ oraz ich reakcja na zawartość azotu i czynniki środowiskowe w warunkach polowych i laboratoryjnych z zastosowaniem różnych metod ekofizjologicznych;

• Ocena wielkości puli węgla i azotu w ekosystemie oraz ich głównych związków w różnie zagospodarowanych, niezalesionych ekosystemach górskich na podstawie zbiorów plonów dokonywanych okresowo w ciągu roku;

• Symulacja rocznej wymiany CO₂ w różnie zagospodarowanych, niezalesionych ekosystemach górskich z wykorzystaniem modelu SVAT;

• Rozpowszechnienie informacji o wpływie różnych form użytkowania gruntów na ekosystem i sekwestrację węgla oraz wykorzystanie otrzymanych wyników do celów szkoleniowych w zakresie zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich.

Dr Tomasz Staszewski
Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych
ul. Kossutha 6
40-833 Katowice
tel.: +48-32-254 60 31 wew. 204
fax: +48-32-254 17 17
e-mail: Adres poczty elektronicznej jest chroniony przed robotami spamującymi. W przeglądarce musi być włączona obsługa JavaScript, żeby go zobaczyć.